Español |
Otomí |
| vaca | baga, ndämfri (bos domesticus) |
| vaciar | b’aña |
| vagabundo | nani |
| vagina | düt’i, turu |
| vaina | efe, dëho |
| valle | b’atha |
| valor | mu’ui |
| vara | ts’üt’o |
| varazo | m’ëi |
| varias veces | doni |
| varón | ñöhö, däme |
| vecino | n’angu |
| vegetación | k’ami |
| veinte | n’ate |
| veinte mil | n’ate m’o |
| veintena | n’ate |
| vejiga | bexiga, mpobi |
| velador | sungu |
| vello | stä, xingu |
| vello genital | jüxi |
| velludo | bazu |
| veloz | dämä |
| vena | ñ’uji |
| venado | fanthö |
| vencer | ntäte |
| vencerse | tat’a |
| vendar | xöt’e |
| vendedor | ma |
| vendedor de camarón | manyanga |
| vendedor de cebolla | madenxi |
| vendedor de chile (ají) | ma’mi, ma’i |
| vendedor de cigarros | moiui |
| vendedor de leña | maza, poza |
| vendedor de maíz | madithä |
| vendedor de petates | maxfi |
| vendedor de tortillas (pan de maíz) | mahme |
| vendedor de verduras | mak’ani |
| vender | pa, mpa |
| venderse rápidamente | tso |
| venderse mucho | zo |
| venganza | ë’mi |
| venir | ehe |
| venir atrás | b’ëfa |
| venus | dätsö |
| ver | handi, un, nuhu |
| ver (detalladamente) | nüti |
| ver (hacia arriba) | nötse |
| Veracruz | Bërakru |
| verano | hiethe |
| verbo | ñ’äni |
| ¿verdad? | majuäni |
| verde | k’angi |
| verdolaga | ts’ötk’ani |
| verdulera | mak’ani |
| verdura | nda, k’ani |
| vereda | feñ’u, r’añ’u |
| vergüenza | b’ëtsa |
| verlo | k’ati |
| verse | hneki |
| verter | fani, xit’i |
| vestido | dutu, nhete |
| vestir | hete |
| vestirse | he, köde, nhete |
| vestuario | he |
| vete | ma |
| vete ya | ma’ya |
| vez | möti |
| vía | ñ’u |
| viajar | b’añ’u, y’oñ’u |
| viajero | neñ’u, y’oñ’u |
| víbora | k’eña |
| víbora de cascabel | pozük’eña |
| vibora prieta | mb’ok’eña |
| vid | obxi |
| vida | m’üi, te, nzaki |
| vidrio | xito |
| vieja | dätsu |
| viejo | dä, däk’ei |
| viento | ndähi |
| viento caliente | panthi |
| viento frío | tsëndähi |
| viento fuerte | bünthi |
| vientre | debi |
| viernes | mbehe |
| viernes santo | behe |
| viga | lada |
| viga de madera | zada |
| vigilar | aki, födi |
| Villa del Carbón | Taximäi |
| Villa Victoria | Bito |
| Villagrán | Uadahe (Lugar de agua del maguey) |
| vinagre | ist’adehe |
| vinagrera | ixhuai |
| vino | binu |
| vino tinto | binubxi |
| Vintho | B’ithö (Lugar del muladar) |
| violinista | memida |
| virgen | nsunda |
| Virgen María | Zizänä Mäkandäxu |
| visco | dëda |
| visita | nk’ähni, tsönte |
| visitante | zönte |
| visitar | k’ätsi, tsöni |
| vista | thandi |
| viudo | r’ame |
| vivienda | m’üi, ngu |
| vivir | b’ui |
| vivo | ñani |
| vivir solo | b’üsë |
| vocal | nt’ohñä |
| vocerío | hmaxhni |
| volar | nzöni, pants’i |
| volcar | pünts’i |
| volcarse | mpüntsi |
| voltear | pünts’i |
| voltear cosas | möti |
| voltearse | mpüntsi, möti |
| voluntad | paha |
| volver | tetse |
| vomitar | ñ’ëi, y’aha |
| vómito | ñ’ëi, y’aha |
| vos | nu’i |
| vosotros | nu’ähü |
| voy a querer | go mani |
| voy a ver | ma monu |
| voz fuerte | gehmyä |
| vuela | nzögi |
| vuelta | b’ahni, gat’i |