Vocabulario Maya


Español
Maya
sábana  teep’
sabana (clima)  chak’an
sabañón  weeret’
saber  oohel
sábila  hunpets’ k’in kih
sabor  ki’, ki’il
sabueso (perro)  peek’
sacar  háal, hook’s, hoots’, ho’op
sacerdote  k’iin (h), yuum k’iin
saciar  na’ahtal
sacudir  líil, tíit, púus
sagú (planta)  cha’ak
sal  ta’ab
salar  ch’óoch’kin, ch’óoch’ kun, pak’ ta’ab
salario  náahal, bo’ol
saldar  bo’ol u ts’ook p’aax
salida  hool, hóok’ol
salir  hóok’ol, tiis
saliva  túub
salpicar  wiits, tiits’
salpicón  tsi’ikbil bak’ yéetel u xa’ak’
salpullido  uusáan (x)
salsa  k’utbil p’aak, k’utbil iik
saltamontes  máas, sit’riyo
saltar  síit’, p’iit
salto  síit, p’iit
salud  toh oolal
saludar  béech ho’ol, tsiik
salvaje  k’áaxil, ba’alche’
salvar  áant, luk’s ti’ toop
sanar  utstal, tohtal óol
sancochar  chaak
sandalia  xanab
sangrar  took’, k’i’ik’ankil
sangre  k’i’ik’
sangría  took’
sanar  utstal
sanar heridas  buy bak’
sano  ki’ óol, toh óol
santo  kili’ich
saña  k’uux, p’uha’an
sapo  muuch
saquear  ookol
saramullo (planta)  ts’almuy
sarro (de los dientes)  ta’ koh
sarteneja  haltun
sastre  chuuy, chuuy nook’
satanás  kisin, kisin ba’al
sátiro  may ku ts’isik mehen paalal
satisfacer  ki’imak óol, ki’imaktal óol
sazón  k’aan, tak’an, siip’
sazonar  k’antal, tahal, tahankun
secar  tihil, tihinkun
seco  tihil, bobóohki
secretaria  ts’íib (x)
secreto  mukul, ta’ak tsikbal
secuestrar  u yokolta’al máak tumen u yéet máakil
sed  uk’ah
seguir  áalkab paach, toohol, chuuk
seis  wak
seleccionar  teet, yéey
selva  k’áax, nukuch k’áax
sembradío  kool
sembrar  pak’al
semana  p’is k’iin
semen  sa’il keep, u k’aab toon
sementera  kool
semilla  neek’
semilla de maíz  i’inah
sendero  beh
sensibilidad  cha’ah
sencillo  bi’ich
sentar  kutal, kuklin
sentenciar  xot’ k’iin
sentir  u’uy
señal  chíikul, béech’ ho’ol, béech’ k’ab, béech’ kaal
señalar  tuch’ub
señor  yuum, taat, nohoch máak
señora  xunáan (x), ko’olel
señorita  ch’úupal, ba’al (x), lo’bayan
separar  tseel, haats
sepelio  muuk, muksah
sepulcro  muknal
sepultar  muuk
sepultura  muknal
sequía  yáax k’iin, noh k’iin
ser  antal, yaan
serenata  k’aay yéetel paax ku bisa’al tak tu nahil máak
sermón  tseek, tse’ek
serpiente  kaan
servir  meyah
seso  ts’o’om
sexo  kobol, máantan máak
si  kux, túun, wáa
sí (condiciona)  beey, beyo’, haah, haan, he’le’
siembra  pak’al
siempre  huntiich’, maantats’, léeyli’e’
sierra  wiits, pu’uk
siete  uk
silbar  xóob, xuuxóob
silbido  xóob, xuuxóob
silenciar  mak chi’, p’aat ma’ t’aan
silencio  ch’een, ch’ench’enki
silueta  oochel
silvestre  k’áaxil
silla  k’áanche’, xeek
sima  taam, hool hach taam
sin  ma’, mina’an, mix
singular  hunp’éel, huntúul
sirvienta  meyhil (x), k’oos (x)
sirviente  k’oos, meyhil
sitiar  bak’ paach, k’al paach
sitio  kúuchil
sobaco  xiik’
sobar  páats’, yeet’, yoot’
sobra  xiix, yala’
sobre (encima)  óok’ol
sobrecarga  p’ik kuuch
sobrecargar  p’ik kuuch, píitmáan kuuch
sobrina  sob (x)
sobrino  sob
socorrer  áantah
soga  suum
sol  k’iin
solamente  chéen, ha’alil
soldar  taak’, u tsu’utsuhool yéetel kib wáa uláak’
solear  hayk’iin
solicitar  k’áat, kaxan
sólo  chéen
solo eso  chéen lehaah
soltar  háalk’ab, cha’, waach’
soltera  ma’ íicham
soltero  ma’ atan, may ma’ts’oka’an u beeli’.
sollozar  ok’ol, xuxuch ni’
sollozo  haha’ ok’ol
sombra  bo’oy, oochel
sombrero  p’óok
sonaja  soot
sonaja de calabazo  tuch’ (x)
sonámbulo  chukut kib, chukut wenel
sonar  huum
sonido  huum
sonreir  che’eh, mukul che’eh, k’as che’eh
sonrisa  sak che’eh, k’as che’eh
sonso  meelen, nuum
soñar  náay, wayak’
sopa  ya’ach’, chok’ (x), chok’ob
soplar  uust
sorber  xúuch, háap
sorbo  xúuch, háap, luuk’
sordo  kóok
sorprender  chuuk, hak’ óol, ha’as óol
sospecha  tuukul, péek óol
sostener  láat’, maach, ch’úuy
sótano  yáanal lu’um
suave  bi’bi’ki, susulki, o’olki
suavizar  ts’u’uba, ts’u’ubankun
subir  na’akal
subsistir  kuxtal
substituir  heel, k’eex
subterráneo  yáanal lu’um
suburbio  pach kaah
succionar  ts’u’uts’, chu’uch
suceder  úuchul, máan
suceso  úuchul
sucio  éek’, k’óok’ol, kiirits’
sudar  k’íilkab
sudor  k’íilkab
suela  k’éewel
sueldo  náahal
suelo  lu’um
sueño  náay, wayak’
sufrir  muk’yah
sumar  xook, ts’aa
sumergir  ts’aam, t’uub, buul
sumir  buul, ts’aam, t’uub
súplica  yaanyan, yaanyan k’áat
suprimir  luk’s, háaws
sur  nohol
surco  t’i’il
suscitar  úuchul
suspender  ch’úuy, ch’een, t’úuy, líik’s, naak
suspirar  ch’a’ iik’
sustentar  tséen, láat’
sustento  o’och, hanal
sustituir  heel, k’eex
susto  hak’ óol
susurrar  mukul t’aan
suyo (suya)  u tia’al